Trong
bài thơ Đồng chí, Chính Hữu đã viết rất
xúc động về người chiến sĩ thời kháng chiến chống Pháp:
[...] Ruộng nương anh gửi bạn thân cày
Gian nhà không, mặc kệ gió lung lay
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính.
Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh
Sốt run người vừng trán ướt mồ hôi.
Áo anh rách vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá
Chân không giày
Thương nhau tay nắm lấy bàn tay [...]
Câu 1:
Từ “Đồng chí” nghĩa là gì? Theo em,
vì sao tác giả lại đặt tên bài thơ của mình là “Đồng chí”?
Câu 2:
Trong câu thơ “Giếng nước gốc đa nhớ người
ra lính”, nhà thơ đã sử dụng phép tu từ gì? Nêu rõ hiệu quả nghệ thuật của
biện pháp tu từ ấy.
Câu 3:
Dựa vào đoạn thơ trên, hãy viết một đoạn văn (khoảng 10 câu) theo cách lập luận
Tổng hợp - Phân tích - Tổng hợp trong đó có sử dụng phép thế và một câu phủ định
để làm rõ sự đồng cảm, sẻ chia giữa những người đồng đội (Gạch dưới câu phủ định
và những từ ngữ làm phép thế).
Gợi ý
Câu 1: Giải nghĩa từ “Đồng chí” và ý
nghĩa nhan đề:
-
Giải nghĩa từ “Đồng chí”: người có cùng chí hướng, lí tưởng. Người cùng ở trong
một đoàn thể chính trị hay một tổ chức cách mạng thường gọi nhau là “đồng chí”.
Từ sau Cách mạng tháng Tám 1945, “đồng chí” trở thành từ xưng hô quen thuộc
trong các cơ quan, đoàn thể, đơn vị bộ đội.
-
Ý nghĩa nhan đề: Bài thơ được đặt tên “Đồng chí” nhằm nhấn mạnh sức mạnh và vẻ
đẹp tinh thần của người lính cách mạng - những người có cùng chung cảnh ngộ, lí
tưởng chiến đấu, gắn bó keo sơn trong chiến đấu gian khổ thời chống Pháp. Tình
đồng chí vừa là tình chiến đấu, vừa là tình thân. Cả hai đều là máu thịt, hữu
cơ, nó là sinh mạng con người cầm súng. Nó còn là lời nhắn gửi, lời kí thác của
nhà thơ với mọi người, với mình, nó là tiếng gọi sâu thẳm, thiêng liêng, nó là
vật báu phải giữ gìn trân trọng.
Câu 2: Câu thơ “Giếng nước gác đa nhớ người ra lính”
Trong câu thơ “Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính”, nhà thơ đã sử dụng phép tu từ gì? Nêu rõ hiệu quả nghệ thuật của biện pháp tu từ ấy.
-
Câu thơ “Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính” diễn tả tình cảm của con người một
cách gián tiếp, kín đáo qua các sự vật trong những mô típ rất quen thuộc về
làng quê của ca dao: “giếng nước gốc đa”.
-
Câu thơ sử dụng biện pháp nghệ thuật ẩn dụ và nhân hóa đã góp phần thể hiện một
cách sâu sắc tình cảm của quê hương, của người hậu phương đối với người bộ đội.
Ngoài ra các biện pháp nghệ thuật đó còn làm cho lời thơ vừa có sắc thái dân
gian, vừa hiện đại.
Câu 3: Viết đoạn văn làm rõ sự đồng cảm,
sẻ chia giữa những người đồng đội:
-
Tình đồng chí cao đẹp đã mang lại sự đồng cảm, chia sẻ sâu sắc giữa những người
đồng đội.
-
Tuy xuất thân từ những làng quê cụ thể khác nhau nhưng những người chiến sĩ ấy
đã có cùng một cảnh ngộ.
-
Họ đã phải từ giã ruộng nương, làng mạc để bước vào quân ngũ.
-
Họ để lại sau lưng những người thân với cuộc sống khó khăn, vất vả, với những
tình cảm nhớ thương tha thiết.
-
Bước chân vào cuộc chiến đấu trong giai đoạn đầu gian khổ, những người lính
không có cả những trang phục bình thường, quen thuộc của một người bộ đội.
-
Áo thì rách vai, quần thì có vài mảnh vá, chân thì không giày.
-
Nhưng tinh thần của họ vẫn lạc quan: “miệng cười buốt giá”.
-
Họ lại yêu thương, đoàn kết, gắn bó nhau trong hoàn cảnh thiếu thốn ấy: “Thương
nhau tay nắm lấy bàn tay”.
-
Tình đồng chí như một ngọn lửa nồng đã sưởi ấm tâm hồn, cuộc sống của những người
vệ quốc quân Việt Nam.
-
Chính tình đồng chí cao đẹp đó đã mang lại sức mạnh và làm nên chiến thắng của
cuộc kháng chiến chống Pháp.