Hầu hết mọi người đều biết cách sử dụng dấu phẩy để phân biệt các mục trong một danh sách, phân biệt thành phố và bang, năm và tháng, v.v. Tuy nhiên, có nhiều nguyên tắc sử dụng dấu phẩy không thể phân biệt bằng trực giác. Bài viết này tập trung vào những nguyên tắc lắc léo đó và sẽ có kèm theo ví dụ minh chứng.
Đầu tiên, hãy làm thử câu đố sau đây nhé:
Hãy chỉ ra lỗi sử dụng dấu phẩy trong những câu sau đây:
1. He was born on July 14, 1952 in St. Louis.
2. St. Louis, Missouri is located along the Mississippi River.
3. During our trip we visited St. Louis, Missouri, Wichita, Kansas, and Denver, Colorado.
4. My brother who is a carpenter, made the cabinet.
5. I really dislike people, who are loud and obnoxious.
6. While Mom was sewing the baby got into mischief.
Câu trả lời cho câu hỏi trên cũng như nguyên tắc sử dụng dấu phẩy tương ứng được nêu cụ thể dưới đây:
1. Sử dụng dấu phẩy để phân biệt ngày, tháng, năm với phần còn lại của câu:
Ví dụ: He was born on July 14, 1952, in St. Louis.
(Ông ấy sinh ngày 14 tháng 7 năm 1952, tại thành phố St. Louis)
2. Sử dụng dấu phẩy để phân biệt thành phố và bang (hoặc các yếu tố địa lý khác) với phần còn lại của câu:
Ví dụ: St. Louis, Missouri, is located along the Mississippi River.
(thành phố St. Louis, thuộc bang Missouri, nằm dọc theo dòng sông Mississippi)
3. Để tránh nhầm lẫn giữa nhiều mục trong một danh sách, chúng ta sử dụng dấu chấm phẩy (;)
Ví dụ: During our trip we visited St. Louis, Missouri; Wichita, Kansas; and Denver, Colorado.
(Trong chuyến đi, chúng tôi đã đến thăm thành phố St. Louis của bang Missouri, thành phố Wichita của bang Kansas và Denver của bang Colorado.)
Chú ý: Thật sự mà nói thì phần này thuộc về cách sử dụng dấu chấm phẩy (;) nhưng cũng minh họa vì sao dấu phẩy lại có vai trò như là 'đèn nhấp nháy' trong việc 'hướng dẫn giao thông' trong câu.
4. Sử dụng dấu phẩy đối với mệnh đề quan hệ không giới hạn
Ví dụ: My brother, who is a carpenter, made the cabinet.
(Anh trai của tôi, một thợ mộc, đã đóng cái tủ đó.)
Không giới hạn có nghĩa là nếu không có mệnh đề quan hệ trong dấu phẩy thì câu vẫn có đủ nghĩa. Trong câu trên, "My brother made the cabinet" ("Anh trai của tôi đã đóng cái tủ đó") vẫn mang đầy đủ nghĩa mà không cần mệnh đề quan hệ "who is a carpenter".
5. Bỏ dấu phẩy đối với mệnh đề quan hệ giới hạn:
Ví dụ: I really dislike people who are loud and obnoxious.
(Tôi không thích những người to tiếng và khó chịu)
Giới hạn có nghĩa là câu sẽ không có nghĩa (hoặc là nghĩa của câu sẽ thay đổi) nếu không có mệnh đề quan hệ. Trong trường hợp này "who are loud and obnoxious" được dùng để giới hạn "people" được nhắc đến.
6. Sử dụng dấu phẩy để tránh sự mơ hồ:
Ví dụ: While Mom was sewing, the baby got into mischief.
(Trong khi mẹ đang khâu áo thì em bé chơi đùa)
Đây cũng là một ví dụ cho thấy cách sử dụng dấu phẩy để làm nổi bật mệnh đề chính. Các bạn có thể tham khảo thêm 2 ví dụ sau:
Ví dụ1: I like peanut butter, and jelly sandwiches;
Ví dụ 2: I like peanut butter and jelly sandwiches.
Ví dụ thứ nhất có nghĩa "I like peanut butter, and I like jelly sandwiches as well" (Tôi thích bơ đậu phọng và cũng thích sandwich ăn kèm với mứt). Trong khi ví dụ thứ hai lại có nghĩa "I like sandwiches made from peanut butter and jelly mixed together" (Tôi thích ăn sandwich kèm với bơ đậu phọng và mứt).
Xem thêm: Dùng dấu phẩy (,) trong mệnh đề quan hệ.
Đầu tiên, hãy làm thử câu đố sau đây nhé:
Hãy chỉ ra lỗi sử dụng dấu phẩy trong những câu sau đây:
1. He was born on July 14, 1952 in St. Louis.
2. St. Louis, Missouri is located along the Mississippi River.
3. During our trip we visited St. Louis, Missouri, Wichita, Kansas, and Denver, Colorado.
4. My brother who is a carpenter, made the cabinet.
5. I really dislike people, who are loud and obnoxious.
6. While Mom was sewing the baby got into mischief.
Câu trả lời cho câu hỏi trên cũng như nguyên tắc sử dụng dấu phẩy tương ứng được nêu cụ thể dưới đây:
1. Sử dụng dấu phẩy để phân biệt ngày, tháng, năm với phần còn lại của câu:
Ví dụ: He was born on July 14, 1952, in St. Louis.
(Ông ấy sinh ngày 14 tháng 7 năm 1952, tại thành phố St. Louis)
2. Sử dụng dấu phẩy để phân biệt thành phố và bang (hoặc các yếu tố địa lý khác) với phần còn lại của câu:
Ví dụ: St. Louis, Missouri, is located along the Mississippi River.
(thành phố St. Louis, thuộc bang Missouri, nằm dọc theo dòng sông Mississippi)
3. Để tránh nhầm lẫn giữa nhiều mục trong một danh sách, chúng ta sử dụng dấu chấm phẩy (;)
Ví dụ: During our trip we visited St. Louis, Missouri; Wichita, Kansas; and Denver, Colorado.
(Trong chuyến đi, chúng tôi đã đến thăm thành phố St. Louis của bang Missouri, thành phố Wichita của bang Kansas và Denver của bang Colorado.)
Chú ý: Thật sự mà nói thì phần này thuộc về cách sử dụng dấu chấm phẩy (;) nhưng cũng minh họa vì sao dấu phẩy lại có vai trò như là 'đèn nhấp nháy' trong việc 'hướng dẫn giao thông' trong câu.
4. Sử dụng dấu phẩy đối với mệnh đề quan hệ không giới hạn
Ví dụ: My brother, who is a carpenter, made the cabinet.
(Anh trai của tôi, một thợ mộc, đã đóng cái tủ đó.)
Không giới hạn có nghĩa là nếu không có mệnh đề quan hệ trong dấu phẩy thì câu vẫn có đủ nghĩa. Trong câu trên, "My brother made the cabinet" ("Anh trai của tôi đã đóng cái tủ đó") vẫn mang đầy đủ nghĩa mà không cần mệnh đề quan hệ "who is a carpenter".
5. Bỏ dấu phẩy đối với mệnh đề quan hệ giới hạn:
Ví dụ: I really dislike people who are loud and obnoxious.
(Tôi không thích những người to tiếng và khó chịu)
Giới hạn có nghĩa là câu sẽ không có nghĩa (hoặc là nghĩa của câu sẽ thay đổi) nếu không có mệnh đề quan hệ. Trong trường hợp này "who are loud and obnoxious" được dùng để giới hạn "people" được nhắc đến.
6. Sử dụng dấu phẩy để tránh sự mơ hồ:
Ví dụ: While Mom was sewing, the baby got into mischief.
(Trong khi mẹ đang khâu áo thì em bé chơi đùa)
Đây cũng là một ví dụ cho thấy cách sử dụng dấu phẩy để làm nổi bật mệnh đề chính. Các bạn có thể tham khảo thêm 2 ví dụ sau:
Ví dụ1: I like peanut butter, and jelly sandwiches;
Ví dụ 2: I like peanut butter and jelly sandwiches.
Ví dụ thứ nhất có nghĩa "I like peanut butter, and I like jelly sandwiches as well" (Tôi thích bơ đậu phọng và cũng thích sandwich ăn kèm với mứt). Trong khi ví dụ thứ hai lại có nghĩa "I like sandwiches made from peanut butter and jelly mixed together" (Tôi thích ăn sandwich kèm với bơ đậu phọng và mứt).
Xem thêm: Dùng dấu phẩy (,) trong mệnh đề quan hệ.